Korte geschiedenis van de NGV

De NGV is ontstaan uit een reeks ontmoetingen in de schuilkelder van de Kromhout Motoren Fabriek in Amsterdam-Noord tijdens de bezettingstijd 1942/43. In deze fabrieken werkten nogal wat illegalen. In die periode werden vooral houtgas generatoren door deze fabriek gemaakt die als noodvoorziening i.p.v. benzine voor auto’s werden gebruikt. Door onder te duiken probeerden mannen aan een gedwongen vertrek in het kader van de Arbeitszeinsatsz naar Duitsland te ontkomen. Bovendien waren enkelen ook betrokken bij de illegaliteit (verzet tegen de bezetter).

De Amsterdamse heren ir. F.A. Nelemans, M.D. Kilsdonk en J.T. van der Ham – van wie enkele Brabantse wortels hadden - leerden elkaar kennen in deze ongunstige omstandigheden bij de Kromhout-fabriek. Men was op elkaar aangewezen. Zij vernamen van elkaars genealogische belangstelling. In september 1944, na Dolle Dinsdag, leidde dit tot het initiatief om tot een genealogische vereniging te komen. Daarbij werden ook de heren A. Vogelpoel en K.J.J. van Rijn (belangstellend lid) betrokken. Deze vijf heren gelden als de oprichters van de NGV. Jan Teunis van der Ham, geb. Amsterdam 27-7-1918, overl. ald. 28-7-1983.
ir. Frans Adolf Nelemans, geb. Nijmegen 18-5-1910, overl. Leiden 29-3-1997
Marinus Dominicus Kilsdonk, geb. Amsterdam 3-2-1923, overl. Vlijmen 15-8-2003
Karel Johan Joseph van Rijn, geb. Amsterdam 21-3-1921, overl. ald. 9-4-1992
Anthonius Petrus Vogelpoel, geb. Amsterdam 7-4-1918, overl. Manlius NY, USA 25-1-1992

De oprichting van de NGV
De oprichting van de voorloper van de NGV vond in het geheim op 19 december 1944 plaats in een club-lokaal van een wandel-sportvereniging aan de Blasiusstraat 95 te Amsterdam. Ook de tweede vergadering werd daar gehouden en wel op 27 december 1944. Toen werd onder andere de toekomstige naam van de vereniging vastgesteld. Officieel hanteert de vereniging echter de oprichtingsdatum, zoals die in de statuten is opgenomen: 1 juli 1946. Het pand bestaat niet meer omdat het rond 1990 in verband met nieuwbouw werd gesloopt.

De NGV is destijds begonnen met vrijwel niets dan plannen, goede voornemens en enthousiasme. Al in december 1945, een half jaar na de bevrijding, kon – ondanks de papierschaarste - het eerste nummer van Gens Nostra, het maandblad van de NGV verschijnen. Mede daardoor nam het ledental snel toe; er was immers iets tastbaars dat elke maand in de brievenbus viel.

De komst van de regionale afdelingen
In 1947 kwam het tot een eerste plaatselijke afdeling van de NGV: de afdeling 's- Gravenhage. Nelemans fungeerde als voorzitter van deze afdeling. Op 29 september van dat jaar kwamen de Haagse leden bijeen in het Hotel Pomona. Onder leiding van het plaatselijke afdelingsbestuur konden daarna lezingen worden georganiseerd, excursies gehouden enz. Spoedig daarna volgden de afdelingen in Amsterdam, Haarlem en Utrecht.

De instelling van een Hoofdbestuur
De komst van de afdelingen bracht een nieuwe structuur teweeg. Aanvankelijk werd de vereniging bestuurd door een aantal leden van het eerste uur, de oprichters van de NGV en vertrouwde relaties van dezen. Van een duidelijke democratische onderbouw was nog geen sprake. Daarin kwam verandering. Kilsdonk en Vogelpoel vertrokken naar het buitenland. Op 13 maart 1948 werd voor het eerst door de afgevaardigden van de nieuw opgerichte afdelingen een landelijk hoofdbestuur gekozen. De voorlopige statuten werden vervangen door nieuwe, die ter goedkeuring aan de Minister van Justitie werden voorgelegd. Op 16 augustus 1949 kreeg de NGV de Koninklijke goedkeuring, waardoor ze de status van rechtspersoon verwierf.

Uitbreiding met nieuwe Diensten
Intussen breidden de activiteiten van de NGV zich gaandeweg uit. Een Contactdienst, die genealogen, die naar dezelfde families zochten, de mogelijkheid bood met elkaar in verbinding te treden. Voorts kwam er een voorlopig nog bescheiden bibliotheek, een Biografische Documentatiedienst (collectie familieadvertenties, fiche collectie, verwijzend naar diverse gedrukte en geschreven werken en collecties genealogisch materiaal). Al deze diensten hadden als doel het servicepakket voor de leden uit te breiden. In 1973 kwam er nog een Dienst Heraldisch Archief, die moest voorzien in de behoefte van leden met vragen op het gebied van heraldiek. Een fraai Heraldisch tijdschrift werd opgezet. Later werd ook een afdeling Familie-organisaties opgericht die eveneens een tijdschrift uitgaf.

Ons verenigingscentrum
De aanvankelijk bij leden thuis ondergebrachte verzamelingen waren zo gegroeid, dat naar huisvesting elders diende te worden uitgezien. Ter illustratie: De zoon van Van der Ham was zelfs zijn slaapkamer kwijt en sliep in een gangkast! Dozen stonden onder en naast het ouderlijk bed. Het Centraal Naamregister bijvoorbeeld lag in de garage van Guus Smit

Johan Gerholt (geb. Amsterdam 14-9-1910, overl. Naarden 30-8-1973) was bestuurslid van het Weeshuis in de Cattenhagestraat in Naarden. Door zijn bemiddeling konden daar enkele kamers en de grote zolder (voor de knipsels) gehuurd worden. Zo konden in 1965 de verzamelingen in Naarden worden geconcentreerd in eigen ruimten in het Burgerweeshuis aldaar. Nadien, in 1978, verhuisde het Verenigingscentrum naar het Bastion Promers., eveneens in Naarden gelegen en wel in een ondergrondse fortificatie van dit Bastion. In 2000 moesten we de dit pand verlaten omdat het bastion een andere bestemming kreeg. Met veel moeite konden we de collecties onderdak in Weesp geven in een voormalig kerkgebouw waarin het kantoor van de woningbouwvereniging was gehuisvest. Dit pand werd aanvankelijk gehuurd, maar in 2004 werd het van de Woningbouwvereniging gekocht.

De NGV treedt naar buiten
In 1954 werd de eerste Genealogische Dag gehouden, een jaarlijkse excursie naar wisselende steden in ons land, waar leden elkaar in prettige sfeer konden ontmoeten. Die reeks dagen werd in 1996 min of meer doorbroken nadat de vereniging het besluit had genomen om de Genealogische Dag ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan voor één maal te vervangen door groots opgezette Genealogische Adviesdag. Naast Genealogische Dagen ontstond sedert de jaren zeventig van de vorige eeuw het fenomeen regionale, ook wel provinciale contactdag (meestal met informatiestands en dergelijke), vrijwel altijd georganiseerd door één of meer afdelingen. Deze dagen dragen bij tot een levendig beeld van genealogisch/heraldisch Nederland. Het Internationale Heraldische Congres te Maastricht in 2012 genoot zelfs Koninklijke belangstelling.

De invoering van Computer en IT-diensten binnen de genealogie.
De van buiten komende IT-ontwikkelingen hebben natuurlijk grote invloed gehad op de geschiedenis van de vereniging. Begin jaren tachtig begon de computer in de genealogie zijn intrede te doen. Dit veroorzaakte een kleine revolutie binnen de NGV-gelederen. Een Computerdienst ontstond, bemenst door enthousiaste jonge technici die genealogische programma's gingen ontwikkelen. In 1985 werd het programma GD/D85 uitgebracht en in 1990 het veel geprezen GD/D90. Daarnaast werd een computer genealogisch blad GensData uitgegeven. Door een werkgroep van deze computerdienst werden cursussen gegeven, zodat veel NGV-leden met het gebruik van de computer vertrouwd werden gemaakt. Bovendien werden Help-desks ingericht voor vragen en oplossen van problemen. In veel opzichten liep de NGV daarmee zeer ver voorop in vergelijking met de omringende landen. Daarnaast werden telefonisch benaderbare Bulletin Boards opgezet voor genealogische data-uitwisseling. Deze BBS’en moesten later wijken voor onze website. Door de komst van Windows was het oude GD/D90 niet meer bruikbaar en werd tijdelijk GD-win ingevoerd. Momenteel promoot de NGV “GensDataPro” (GDPro) een modern programma en volledig afgestemd op het internet gebeuren. Het vroegere DOS programma GD/D90 wordt niet meer ondersteund. In 1993 werd de dienst computer genealogie omgezet in een functionele afdeling, waardoor ook hier een meer democratische werkwijze werd bereikt. Inmiddels is deze functionele afdeling geïntegreerd in de vereniging. Zij heeft nu de status van een dienst die vooral voorlichting en hulp geeft bij computergenealogische problemen, maar die bovendien bijdraagt aan de software ontwikkeling. Computergenealogische artikelen die eertijds in GensData verschenen, worden nu in de rubriek Digitaal van Gens Nostra en ook op de website in de rubriek voor computergenealogie opgenomen. Ook het internet begon een belangrijke factor bij het genealogische onderzoek te worden. In 1998 werd de URL NGV.nl gereserveerd en in 2002 werd een statische NGV-website opgezet. In 2010 veranderde deze in een dynamische website waarin niet alleen de interne communicatie en de service verlening aan de leden aan bod komt, maar ook veel genealogische documentatie voor de NGV-leden beschikbaar is gesteld. Bovendien kunnen daar ook veilig genealogische gegevens worden opgeslagen, die zodoende voor het nageslacht worden bewaard. Daarmee krijgt de website van de NGV een steeds belangrijker en unieke positie binnen de vereniging. Recent is bijvoorbeeld een scanproject gestart waarbij genealogische bronnen worden gescand en geïndexeerd. Deze gegevens worden voor de leden beschikbaar gesteld.

DNA-ontwikkelingen
De ontwikkelingen van de DNA-technologie hebben grote invloed gekregen op het genealogisch onderzoek. De jongste loot van de NGV is een werkgroep DNA, welke vooral een adviesfunctie heeft en voorlichting op de website plaatst. Daarnaast kan men ook bij de webstek genetische-genealogie DNA-profielen op de NGV-website plaatsen.

Samengevat:
Met de thans bestaande 27 regionale afdelingen, de Diensten, Gens Nostra en de Website geven zij uitvoering aan een belangrijk deel van de statutaire doelstellingen van de vereniging.